ایتالیا یکی از مهدهای تمدن و آموزش آکادمیک در اروپا و میزبان برخی از معتبرترین دانشگاههای جهان است. دانشگاههای این کشور، هم از نظر قدمت تاریخی و تولید دانش و هم از نظر کیفیت آموزش، پژوهش و ارتباط با صنعت در سطح بینالمللی شناخته شدهاند. در این مقاله، نگاهی داریم به بهترین دانشگاه های ایتالیا در سال ۲۰۲۵ و هریک را از نظر رشتههای شاخص، مزایا، معایب، سطح علمی و رتبهبندی جهانی بررسی میکنیم تا اگر در مسیر دریافت ویزای تحصیلی ایتالیا هستید، بهترین دانشگاه را انتخاب کنید.
معرفی بهترین دانشگاه های ایتالیا در سال ۲۰۲۵
در ادامه بهترین دانشگاه های ایتالیا در سال ۲۰۲۵ را بررسی میکنیم و در مورد هریک توضیحاتی ارائه خواهیم کرد:
۱. دانشگاه بولونیا (University of Bologna)
دانشگاه بولونیا، قدیمیترین دانشگاه فعال جهان است که در سال ۱۰۸۸ میلادی تأسیس شد. همین پیشینه باعث شده دانشگاه بولونیا بهعنوان یکی از بهترین دانشگاه های ایتالیا جایگاه علمی ویژهای در سطح اروپا و جهان داشته باشد. رشتههای شاخص این دانشگاه، شامل حقوق، پزشکی، علوم انسانی، زبانشناسی، مهندسی و علوم سیاسی است. این دانشگاه با بیش از ۲۰۰ برنامه کارشناسی و کارشناسی ارشد، میزبان هزاران دانشجوی بینالمللی است. زبان آموزش در بسیاری از رشتهها ایتالیایی است، اما در سالهای اخیر تعداد زیادی از برنامهها به زبان انگلیسی آموزش داده میشود؛ مخصوصاً در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا.
از مزایای مهم دانشگاه بولونیا، تنوع رشتهها، شبکه تبادل دانشجو با بیش از ۷۰۰ دانشگاه دیگر در قالب برنامه اراسموس و فضای شهری مناسب برای دانشجویان است. هزینه زندگی در بولونیا نسبت به شهرهایی مثل میلان یا رم پایینتر است، اما در مقایسه با شهرهای کوچکتر، متوسط ارزیابی میشود. امکانات آزمایشگاهی و کتابخانهای در این موسسه در سطح بالایی قرار دارد و فعالیتهای فوقبرنامه و کارآفرینی هم در آن انجام میشود.
با اینحال فرایند اداری دانشگاه برای دانشجویان خارجی سخت و زمانبر بوده و در برخی دپارتمانها تأخیر در پاسخگویی و بروکراسی بالا مشاهده شده است. اما با توجه به سابقه تاریخی، ارتباط قوی با صنعت و دانشگاههای اروپایی، بولونیا یکی از دانشگاههای برتر ایتالیا محسوب میشود.
۲. مدرسه عالی نرماله پیزا (Scuola Normale Superiore di Pisa)
این دانشگاه یکی از نخبهگراترین و رقابتیترین موسسات آموزش عالی در ایتالیاست. تأسیس آن به سال ۱۸۱۰ و دوران ناپلئون بازمیگردد. این مدرسه برخلاف سایر دانشگاهها، تعداد محدودی دانشجو را با آزمونهای سخت علمی و مصاحبه انتخاب میکند. پذیرش دانشجو در این موسسه بسیار محدود است، اما امکانات و حمایتهای مالی برای دانشجویان پذیرفته شده قابل توجه خواهد بود که شامل خوابگاه رایگان تا کمکهزینه تحصیلی کامل میشود.
رشتههای شاخص این مدرسه، شامل فیزیک، ریاضی، فلسفه، علوم اعصاب و تاریخ هنر است. تمرکز دانشگاه بیشتر بر آموزش تحلیلی، پژوهش عمیق و ارائه مقالات علمی معتبر قرار دارد. دانشجویان در فضای آکادمیکی بسیار جدی و تخصص محور قرار میگیرند و اساتید این مجموعه معمولاً از بهترینهای دانشگاهی کشور هستند.
مزیت اصلیScuola Normale ، کیفیت بالای آموزش، نسبت بسیار پایین استاد به دانشجو و تأکید بر پژوهش بنیادی است. فارغالتحصیلان این مدرسه، معمولاً به راحتی وارد دانشگاههای معتبر اروپایی یا آمریکایی برای تحصیل در دورههای دکترا میشوند.
از معایب این موسسه، میتوان به عدم تنوع رشتهای اشاره کرد. تمرکز این دانشگاه بر علوم پایه و انسانی است و رشتههایی مثل پزشکی یا مهندسی در آن آموزش داده نمیشود. همچنین محیط رقابتی و فشار بالای تحصیلی در این فضا حاکم است.
۳. دانشگاه ساپینزا رم (Sapienza University of Rome)
دانشگاه ساپینزا با بیش از ۱۴۰٬۰۰۰ دانشجو، یکی از بزرگترین دانشگاههای اروپا و یکی از بهترین دانشگاه های ایتالیا محسوب میشود. این دانشگاه در سال ۱۳۰۳ میلادی در شهر رم تأسیس شد و هماکنون بیش از ۱۰۰ دپارتمان آموزشی و تحقیقاتی دارد. گستردگی این دانشگاه باعث شده تقریباً همه رشتههای دانشگاهی در آن تدریس شود، اما رشتههای شاخص آن، شامل تاریخ، باستانشناسی، مهندسی عمران، فیزیک، پزشکی و علوم اجتماعی هستند.
مزایای اصلی دانشگاه ساپینزا، شامل تنوع رشتهها، فرصتهای تحقیقاتی گسترده، قرارگیری در پایتخت ایتالیا (با دسترسی به مراکز تحقیقاتی بینالمللی و سفارتها) و امکان شرکت در پروژههای بینالمللی است. بسیاری از دورههای کارشناسی و کارشناسی ارشد به زبان انگلیسی هم در این دانشگاه ارائه میشوند. ارتباط قوی با شرکتها و مؤسسات تحقیقاتی اروپایی نیز فرصتهای کارآموزی و اشتغال پس از تحصیل را بهبود میدهد.
از معایب آن، میتوان به بروکراسی بالا، ازدحام جمعیت دانشجویی و شلوغی کلاسها در برخی رشتهها اشاره کرد. همچنین هزینه زندگی در رم نسبت به شهرهای کوچکتر بالاتر است. برخی دانشجویان بینالمللی هم از عدم هماهنگی در سیستم ثبتنام و امور اداری انتقاد داشتهاند.
با اینحال، ساپینزا امکانات گسترده، تنوع رشته و فرصتهای ارتباط بینالمللی در یکی از پایتختهای فرهنگی اروپا را در اختیار دانشجویان میگذارد.
۴. پلیتکنیک میلان (Politecnico di Milano)
این دانشگاه برترین مؤسسه فنی و مهندسی در ایتالیاست و در رتبهبندی جهانی همیشه میان بهترین دانشگاههای فنی اروپا قرار دارد. تمرکز اصلی پلی تکنیک میلان بر مهندسی، معماری، طراحی صنعتی و فناوریهای نوین است. رشتههای تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد در این دانشگاه، عمدتاً به زبان انگلیسی آموزش داده میشوند که این موضوع، یکی از مزایای آن است.
رشتههای شاخص این دانشگاه، شامل مهندسی برق، مهندسی مکانیک، معماری، مهندسی عمران، طراحی محصول و مهندسی کامپیوتر هستند. بسیاری از پروژههای این دانشگاه بهصورت مستقیم با صنعت و شرکتهای فناوری اروپا و جهان همکاری دارند؛ موضوعی که پلیتکنیک را به یکی از بهترین گزینهها برای افرادی با هدف ورود به بازار کار بینالمللی تبدیل کرده است.
از مزایای اصلی این دانشگاه بهعنوان یکی از دانشگاههای برتر ایتالیا، سیستم آموزشی کاربرد محور، سطح بالای اساتید و زیرساختهای پژوهشی قدرتمند است. همچنین در این موسسه، فرصتهای متعددی برای تبادل دانشجو در اروپا و امکان شرکت در دورههای دوگانه با دانشگاههای آلمان، فرانسه و سوئیس وجود دارد؛ اما نباید از چالشهای تحصیل در آن غافل شد؛ برای مثال هزینه زندگی در میلان بالاست و فضای رقابتی در این دانشگاه، فشار زیادی به دانشجویان وارد میکند. فرایند پذیرش نیز برای رشتههای پرطرفدار کاملاً گزینشی است و نیاز به رزومه قوی دارد.
بیشتر بخوانید: تمکن مالی برای تحصیل در ایتالیا
۵. مدرسه عالی سنتآنا پیزا (Sant’Anna School of Advanced Studies – Pisa)
این مؤسسه تحقیقاتی کوچک اما بسیار باکیفیت، در شهر پیزا قرار دارد و برای تحصیل در آن باید یکی از سختگیرانهترین فرایندهای پذیرش در ایتالیا را طی کنید. سنتآنا بهعنوان یک مرکز آموزش عالی متمرکز بر علوم کاربردی و مدیریت عمومی شناخته میشود. برنامههای تحصیلی این مدرسه بیشتر در حوزههای علوم سیاسی، حقوق، اقتصاد، مهندسی پزشکی و مهندسی صنعتی ارائه میشوند.
دورههای تحصیلی این دانشگاه برای دانشجویان با استعداد طراحی شدهاند و پذیرش دانشجو تنها از طریق آزمونهای علمی، مصاحبه و بررسی پرونده علمی انجام میگیرد. یکی از ویژگیهای موسسه سنت آنا این است که دانشجویان بهصورت رایگان تحصیل میکنند و علاوهبر آن، کمکهزینههایی با مبلغ بالا نیز دریافت خواهند کرد.
از مزایای مهم سنت آنا، تعداد دانشجوی کم، سطح بالای تحقیقاتی و امکان انجام پژوهشهای بین رشتهای است. همچنین موقعیت مکانی آن در پیزا باعث شده دانشجویان بتوانند از همکاریهای علمی با سایر مؤسسات معتبر مانند Scuola Normale استفاده کنند.
از سوی دیگر، سنتآنا بهدلیل کوچک بودن، تنوع رشتهای محدودی دارد و فضای آن بیشتر آکادمیک و پژوهشی است تا اجتماعی یا فرهنگی؛ یعنی اگر بخواهید در محیطی تخصص محور و پژوهشی تحصیل کنید، سنت آنا موسسه ایدهآل شماست.
۶. دانشگاه پادوا (University of Padua)
پادوا یکی از قدیمیترین و معتبرترین دانشگاههای اروپا و یکی از بهترین دانشگاه های ایتالیا است. این دانشگاه در سال ۱۲۲۲ میلادی تأسیس شد و تا امروز یکی از ستونهای آموزش عالی ایتالیا محسوب میشود. دانشگاه پادوا رشتههای بسیار متنوعی را در مقاطع مختلف ارائه میدهد، اما حوزههای علوم پزشکی، روانشناسی، مهندسی، زیستشناسی، اقتصاد و حقوق، از جمله شاخصترین آنها هستند.
این دانشگاه به واسطه تأکید بر تحقیق، در بسیاری از پروژههای اروپایی و بینالمللی حضور فعال دارد. برنامههای تحصیلات تکمیلی آن، مخصوصاً در حوزههای علوم سلامت و علوم طبیعی، همراستا با استانداردهای بینالمللی طراحی شدهاند و بسیاری از آنها به زبان انگلیسی تدریس میشوند.
از مزایای دانشگاه پادوا میتوان به سیستم آموزشی منظم، کیفیت بالای تحقیق، همکاری با مراکز پژوهشی بینالمللی و هزینه تحصیل نسبتاً مناسب اشاره کرد. در شهر پادوا نیز با وجود نزدیکی به ونیز، هزینه زندگی معقول است و فضای دانشجویی پویا و بینالمللی آن، باعث جذب دانشجویان از کشورهای مختلف میشود.
از معایب آن میتوان به برخی پیچیدگیهای اداری اشاره کرد که ممکن است برای دانشجویان خارجی در فرایند ثبتنام و دریافت خدمات دانشگاهی چالش ایجاد کند؛ اما در مجموع، با تحصیل در دانشگاه پادوا به ترکیبی از کیفیت آکادمیک، محیط تاریخی و هزینه مناسب دسترسی خواهید داشت.
۷. دانشگاه ویتا-سالوته سان رافائل (Vita-Salute San Raffaele University)
این دانشگاه خصوصی در شهر میلان قرار دارد و بهواسطه ارتباط نزدیک با بیمارستان San Raffaele، یکی از مراکز مهم آموزش پزشکی در ایتالیا شناخته میشود. تمرکز اصلی دانشگاه بر سه حوزه پزشکی، روانشناسی و فلسفه قرار دارد. دوره بینالمللی پزشکی آن (MD Program) به زبان انگلیسی آموزش داده میشود و یکی از رقابتیترین برنامههای پزشکی ایتالیاست.
از مزایای این دانشگاه، کیفیت بالای آموزش، تمرکز بر آموزش عملی از همان سال اول و امکانات کلینیکی فوقالعاده است. دانشجویان فرصت دارند از مراحل ابتدایی تحصیل در پروژههای بالینی و تحقیقاتی مشارکت کنند. رتبه علمی این دانشگاه طی سالهای اخیر رشد زیادی داشته و مورد تایید سازمانهای علمی بینالمللی قرار گرفته است؛ اما شهریه بالا، یکی از معایب اصلی این دانشگاه است. زندگی در میلان نیز هزینه بالایی دارد، بهخصوص برای دانشجویان خارجی. همچنین، رقابت سنگین برای پذیرش در رشته پزشکی، فرایند پذیرش را دشوارتر کرده است.
۸. دانشگاه هومانی تاس (Humanitas University)
دانشگاه هومانی تاس در میلان واقع شده و بهعنوان یک دانشگاه پزشکی خصوصی و یکی از بهترین دانشگاه های ایتالیا شناخته میشود. این دانشگاه با بیمارستان تخصصی Humanitas همکاری نزدیک دارد و دورههای پزشکی آن به زبان انگلیسی تدریس میشوند. رشتههای شاخص این دانشگاه، شامل پزشکی (Medicine and Surgery)، پرستاری و فیزیوتراپی هستند. همچنین دوره MEDTEC که ترکیبی از پزشکی و مهندسی است، در این دانشگاه طرفداران زیادی دارد.
از مزایای این دانشگاه، میتوان به استفاده از تکنولوژیهای نوین در آموزش، شبیهسازهای پزشکی و دورههای عملی قوی اشاره کرد. دانشجویان بهصورت مداوم با کیسهای واقعی در بیمارستان سر و کار دارند و با سطح آمادگی بالایی وارد بازار کار میشوند.
با اینحال، هومانی تاس هم مانند سان رافائل، شهریه بالایی دارد و محدودیت در تنوع رشتههای دانشگاهی (فقط حوزه سلامت) برای برخی دانشجویان یک ضعف محسوب میشود. همچنین، فرایند گزینش برای دانشجویان غیراروپایی در این دانشگاه رقابتی و محدود است.
۹. دانشگاه ناپل فدریکو دوم (University of Naples Federico II)
این دانشگاه قدیمیترین دانشگاه دولتی غیرمذهبی در جهان است که در سال ۱۲۲۴ تأسیس شد. دانشگاه ناپل فدریکو دوم در ناپل قرار دارد و با بیش از ۸۰ هزار دانشجو، یکی از بزرگترین دانشگاههای جنوب ایتالیاست. رشتههای شاخص این دانشگاه، شامل مهندسی، علوم طبیعی، پزشکی، کشاورزی، و علوم انسانی هستند.
فدریکو دوم، برای کسانی که بخواهند با هزینه مقرونبهصرفه تحصیل کنند، انتخاب خوبی است. شهریههای پایین، امکانات گسترده، تنوع رشتهای و دسترسی به اساتید برجسته، از مهمترین مزایای این دانشگاه بهشمار میرود. همچنین در سالهای اخیر، دوره پزشکی انگلیسیزبان (Medicine in English) نیز در این موسسه آموزش داده میشود که مخاطبان بینالمللی زیادی دارد.
از معایب آن میتوان به تراکم بالا در برخی رشتهها، ناهماهنگی اداری و نیاز به یادگیری زبان ایتالیایی برای شرکت در بسیاری از دورههای تحصیلی آن اشاره کرد. زندگی در ناپل هزینه پایینتری نسبت به شهرهایی مثل میلان یا رم دارد، اما برخی دانشجویان از کیفیت پایینتر خدمات عمومی یا نظم آموزشی انتقاد کردهاند.
بیشتر بخوانید: تحصیل رایگان در ایتالیا
۱۰. دانشگاه پاویا (University of Pavia)، از بهترین دانشگاه های ایتالیا
دانشگاه پاویا در شمال ایتالیا و یکی از قدیمیترین دانشگاههای اروپا است که در سال ۱۳۶۱ تأسیس شد. این دانشگاه بهخصوص در حوزه پزشکی، علوم زیستی، فیزیک، مهندسی و حقوق، دانشجویان زیادی دارد. دورههای بینالمللی پزشکی (Harvey Medical Course) در این دانشگاه به زبان انگلیسی برگزار میشود و بین دانشجویان غیراروپایی بسیار محبوبیت دارند.
یکی از مزایای مهم دانشگاه پاویا، سیستم کالجهای اقامتی است که شباهت زیادی به دانشگاههای بریتانیا دارند. این کالجها محیطی اجتماعی، فرهنگی و علمی دارند و به دانشجویان کمک میکنند تعامل بینالمللی داشته باشند. همچنین شهریه نسبتاً پایین و هزینه زندگی مقرونبهصرفه، از مزایای تحصیل در پاویا محسوب میشود.
پژوهش در این دانشگاه در سطح بالایی انجام میشود و میتوانید در دورههای دکترا و تحصیلات تکمیلی آن نیز شرکت کنید. ارتباط قوی با بیمارستانهای آموزشی و همکاری با دانشگاههای اروپایی نیز از مزایای آن است و از معایب آن میتوان به محدود بودن دورههای انگلیسی زبان در برخی رشتهها اشاره کرد. همچنین برخی امکانات دانشگاهی نیاز به بهروزرسانی دارد؛ هرچند پروژههای نوسازی زیادی در حال اجراست.
در جدول زیر، تمام این دانشگاهها را از نظر تعداد رشته، سابقه و رتبه جهانی بررسی کردهایم:
نام دانشگاه | سابقه تأسیس | تعداد رشتههای اصلی* | رتبه جهانی ۲۰۲۵ | توضیح تکمیلی |
---|---|---|---|---|
University of Bologna | ۱۰۸۸ | بیش از ۲۲۰ رشته | =146 | قدیمیترین دانشگاه جهان، طیف متنوعی از رشتهها |
Scuola Normale Superiore di Pisa | ۱۸۱۰ | کمتر از ۱۵ رشته | =154 | نخبهگرا، تمرکز بر علوم پایه و انسانی |
Sapienza University of Rome | ۱۳۰۳ | بیش از ۲۹۰ رشته | 185 | یکی از بزرگترین دانشگاههای اروپا |
Politecnico di Milano | ۱۸۶۳ | حدود ۴۰ رشته فنی | 201–250 | تمرکز بر رشتههای مهندسی، طراحی و معماری |
Sant’Anna School of Advanced Studies – Pisa | ۱۸۸۳ | کمتر از ۱۰ رشته | 201–250 | تخصصی، فقط برای دانشجویان ممتاز |
University of Padua | ۱۲۲۲ | بیش از ۲۳۰ رشته | 201–250 | تمرکز قوی بر علوم پزشکی، زیستی و روانشناسی |
Vita-Salute San Raffaele University | ۱۹۹۶ | حدود ۱۰ رشته | 201–250 | خصوصی، تخصص در علوم پزشکی و روانشناسی |
Humanitas University | ۲۰۱۴ | حدود ۵ رشته سلامت | 251–300 | جدید و تخصصی، آموزش به زبان انگلیسی |
University of Naples Federico II | ۱۲۲۴ | بیش از ۲۷۰ رشته | خارج از 300** | قدیمیترین دانشگاه دولتی غیردینی دنیا |
University of Pavia | ۱۳۶۱ | بیش از ۱۲۰ رشته | خارج از 300** | سیستم کالج اقامتی و برنامه پزشکی معتبر دارد |
** دانشگاههایی که در جدول Times Higher Education در گروه 300+ یا بدون رتبه مشخص هستند، در ردههای پایینتر دستهبندی شدهاند.
سخن پایانی
در این مطلب بهترین دانشگاه های ایتالیا در سال ۲۰۲۵ را بررسی کردیم. این کشور یکی از متنوعترین و معتبرترین سیستمهای آموزش عالی اروپا را در اختیار دارد که شامل دانشگاههای تاریخی با قدمتی چند صد ساله، مثل بولونیا، پادوا و ساپینزا تا مؤسسات تخصصی و مدرن، مانند پلی تکنیک میلان، سان رافائل و هومانی تاس هستند. دانشجویان میتوانند بر اساس علاقه خود به رشتههای علوم انسانی، مهندسی، پزشکی، علوم پایه یا علوم اجتماعی، گزینهای متناسب با مسیر علمی و حرفهای موردنظرشان را انتخاب کنند.
مهمترین نکته این است که در سیستم دانشگاهی ایتالیا، هم میتوانید آموزش کلاسیک در محیطهای دانشگاهی سنتی و هم شرکت در دورههای بینالمللی مدرن با تدریس انگلیسی و ارتباط تنگاتنگ با صنعت را تجربه کنید؛ یعنی اگر هدف، تحصیل پژوهشی باشد یا بخواهید وارد بازار کار بینالمللی شوید و یا حتی امکان تحصیل رایگان در ایتالیا را بگیرید، دانشگاههای ایتالیا ابزار و فرصت لازم را در اختیار شما میگذارند. پس با توجه به رتبه دانشگاه، ساختار رشتهها، هزینهها، زبان آموزش و چشمانداز شغلی پس از فارغالتحصیلی، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
سوالات متداول
آیا امکان تحصیل به زبان انگلیسی در دانشگاههای ایتالیا وجود دارد؟
بله! بسیاری از دانشگاههای برتر ایتالیا مانند دانشگاه بولونیا، پلی تکنیک میلان، ساپینزا و دانشگاه پاویا، دورههای کارشناسی و مخصوصاً کارشناسی ارشد را به زبان انگلیسی دارند؛ بهخصوص در رشتههایی مثل پزشکی، مهندسی، اقتصاد و روابط بینالملل.
هزینه تحصیل در دانشگاههای دولتی ایتالیا چقدر است؟
شهریه دانشگاههای دولتی ایتالیا نسبت به دیگر کشورهای اروپایی بسیار مقرونبهصرفه بوده و بین ۵۰۰ تا ۳۵۰۰ یورو در سال متغیر است. این مبلغ براساس درآمد خانواده دانشجو (ISEE) تنظیم میشود. همچنین بورسیههای استانی و بینالمللی متعددی میتوانید دریافت کنید.
آیا برای پذیرش در رشته پزشکی، آزمون ورودی وجود دارد؟
بله! برای پذیرش در دورههای پزشکی انگلیسی زبان، باید در آزمون بینالمللی IMAT شرکت کنید. این آزمون توسط وزارت آموزش ایتالیا برگزار میشود و رقابت در آن بالا است.
چه مدارکی برای اپلای به دانشگاههای ایتالیا نیاز است؟
مدارک عمومی، شامل ترجمه رسمی مدرک دیپلم یا کارشناسی، ریزنمرات، مدرک زبان انگلیسی (مانند IELTS یا TOEFL)، انگیزهنامه، رزومه و در برخی رشتهها توصیهنامه و نمونهکار است.
آیا میتوان حین تحصیل در ایتالیا کار دانشجویی انجام داد؟
بله! دانشجویان خارجی اجازه دارند تا ۲۰ ساعت در هفته بهصورت پارهوقت کار کنند. فرصتهای شغلی دانشجویی در دانشگاهها، کتابخانهها یا شرکتهای همکار دانشگاهها نیز وجود دارد.