آوسبیلدونگ آلمان (Ausbildung) به نظام کارآموزی حرفهای در آلمان گفته میشود که نقشی مهم در تأمین نیروی کار ماهر این کشور دارد. هر سال آلمان با کمبود صدها هزار نیروی متخصص روبرو است و برای رفع این کمبود، کارآموزان و دانشجویان خارجی را جذب میکند.
سیستم آوسبیلدونگ با ترکیب آموزش تئوری و کار عملی، نیروی کاری تربیت میکند که نیازهای بازار کار را تأمین میکنند. این مسیر برای جوانانی که قصد ورود سریع به بازار کار آلمان را دارند، بسیار حائز اهمیت و جذاب است. در ادامه، بهصورت کامل در مورد آوسبیلدونگ در سال ۲۰۲۵ توضیح میدهیم و تمامی جنبههای مهم این برنامه را بررسی میکنیم.
آوسبیلدونگ آلمان، برنامه آموزش حرفهای است که ترکیبی از آموزش کلاسی و کار عملی در یک حرفه مشخص را شامل میشود. در این سیستم دوگانه، کارآموز بخشی از هفته را در مدرسه حرفهای بهصورت تئوری مفاهیم را یاد میگیرد و بخش دیگر را در یک شرکت یا کارگاه به کار عملی مشغول میشود.
دورههای آوسبیلدونگ، معمولاً بین ۲ تا ۳٫۵ سال بهطول میانجامند که طول دقیق آن به رشته و حرفه متفاوت بستگی دارد. در پایان دوره، کارآموزان در یک آزمون نهایی شرکت میکنند و با موفقیت در آن، مدرک رسمی مهارت (معمولاً از سوی اتاق بازرگانی و صنایع یا اصناف آلمان) را دریافت خواهند کرد که در سراسر آلمان به رسمیت شناخته میشود. این مدرک به فارغالتحصیلان آوسبیلدونگ امکان میدهد بهعنوان نیروی کار ماهر وارد بازار کار شوند.
نکته مهم این است که آوسبیلدونگ با کارآموزیهای کوتاهمدت یا دورههای کارورزی غیررسمی تفاوت دارد. آوسبیلدونگ یا کارآموزی آلمان، مسیر آموزشی رسمی با استانداردهای تعیین شده دولتی است و تنها به برنامههایی گفته میشود که حداقل دو سال بهطول بینجامند و توسط دولت یا مراجع مربوطه تأیید شده باشند.
این ساختار رسمی، تضمین میکند که مهارتهای کسبشده توسط کارآموزان، مطابق با نیازهای حرفهای بوده و کیفیت آموزش در همه ایالتها تقریباً یکسان است.
در این مدل که رایجترین شکل آوسبیلدونگ است (حدود ۷۰٪ دورههای کارآموزی آلمان را شامل میشود)، کارآموز همزمان در دو محل آموزش میبیند: شرکت یا کارخانه بهعنوان محل کار عملی و مدرسه بهعنوان محل آموزش تئوری. در این دوره معمولاً ۳ تا ۴ روز هفته در شرکت به کار عملی مشغول هستید و ۱ تا ۲ روز را در کلاسهای تئوری مدرسه سپری میکنید.
همکاری نزدیک بین شرکتها و مدارس حرفهای از ویژگیهای اساسی این سیستم است و توسط قوانین تنظیم میشود. در آوسبیلدونگ دوگانه، شما با شرکت مربوطه قرارداد کارآموزی امضا میکنید و شرکت در طول دوره به شما حقوق (حقوق کارآموزی) پرداخت میکند. بیشتر رشتههای فنی، صنعتی، خدماتی و مشاغل کارگری (حرفههای فنی و دستی) در قالب سیستم دوگانه ارائه میشوند.
این مدل بهدلیل ارتباط مستقیم آموزش با محیط کار واقعی، بسیار مؤثر شناخته شده و باعث میشود کارآموزان پس از فارغالتحصیلی آمادگی بالایی برای اشتغال داشته باشند.
این مدل بهصورت تماموقت در یک مدرسه یا کالج حرفهای برگزار میشود و آموزش عمدتاً تئوری است. رشتههایی مانند اکثر شاخههای حوزه بهداشت و درمان (پرستاری، دستیاران پزشکی، مراقبت از سالمندان و کودکان)، برخی رشتههای فنی-هنری (مانند دستیاری طراحی یا فناوری اطلاعات) و رشتههای مرتبط با زبانهای خارجی، معمولاً به شکل آوسبیلدونگ مدرسهای ارائه میشوند.
مدت زمان این دورهها بسته به رشته بین ۱ تا ۳ سال است. در آوسبیلدونگ مدرسهای برخلاف مدل دوگانه، معمولاً حقوقی به کارآموز پرداخت نمیشود. اگر مدرسه دولتی باشد شهریهای دریافت نمیکند، اما مدارس حرفهای خصوصی، شهریه یا هزینههایی برای آموزش در نظر میگیرند.
دانشجویان این دورهها میتوانند مانند دانشآموزان از کمک هزینههای دولتی دانشآموزی (BAföG) بهرهمند شوند. هرچند این کمکها معمولاً شامل حال دانشجویان بینالمللی نمیشود، مگر در شرایط خاص اقامتی. بهطور کلی، ارزش و اعتبار مدرک آوسبیلدونگ مدرسهای معادل آوسبیلدونگ دوگانه است و فارغالتحصیلان هر دو مسیر، واجد شرایط ورود به بازار کار آلمان در سطح نیروی ماهر هستند.
علاوهبر دو مدل فوق، شکل دیگری به نام مطالعات دوگانه (Duales Studium) نیز وجود دارد که ترکیبی از تحصیل دانشگاهی و کار عملی در شرکت است. در این روش، فرد همزمان در یک رشته دانشگاهی (لیسانس) تحصیل میکند و در فواصل معین در شرکت مرتبط کارآموزی میگذراند. هرچند Duales Studium شباهت نامی با آوسبیلدونگ دارد، اما چون به مدرک دانشگاهی منتهی میشود عموماً جزء دستهبندی آوسبیلدونگها قرار نمیگیرد.
تقریباً برای هر صنعتی در آلمان یک دوره آوسبیلدونگ تعریف شده است؛ بهطوری که بیش از ۳۲۰ شغل مختلف در قالب آوسبیلدونگ رسمی ارائه میشد.
با اینحال، برخی رشتهها بهدلیل نیاز شدید بازار کار و فرصتهای شغلی عالی پس از دوره، محبوبیت و تقاضای بیشتری دارند. در ادامه به چند مورد از بهترین و پرتقاضاترین رشتههای آوسبیلدونگ در سالهای اخیر (بهویژه برای متقاضیان بینالمللی) اشاره میکنیم:
پرستاری و مشاغل حوزه بهداشت و درمان
آلمان به شدت کمبود نیرو در بخش بهداشت و درمان دارد. دورههای آوسبیلدونگ پرستاری عمومی، پرستاری سالمندان، دستیاران پزشک و داروخانه از پرطرفدارترینها برای متقاضیان خارجی هستند. کارآموزان پرستاری علاوه.بر دریافت حقوق ماهانه، پس از اتمام دوره تقریباً تضمین شغلی دارند، زیرا بیمارستانها و مراکز سالمندان آلمان پرستاران را جذب میکنند. بهعنوان مثال، کارآموزان پرستاری در سالهای آخر دوره میتوانند حدود ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ یورو در ماه درآمد داشته باشند و پس از اتمام دوره، به سرعت بهعنوان پرستار رسمی با حقوق حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ یورو در ماه استخدام شوند.
فناوری اطلاعات (IT) و نرمافزار
رشتههایی مثل تکنسین IT، توسعهدهنده نرمافزار یا مدیریت شبکه در قالب آوسبیلدونگ، بهدلیل رشد صنعت فناوری در آلمان بسیار مورد توجه هستند. شرکتها به کارآموزان IT حقوق نسبتاً بالایی پرداخت میکنند و تقاضا برای متخصصان IT همچنان بالاست. برای مثال، یک کارآموز فاخاینفورماتیکر (Fachinformatiker) میتواند حدود ۹۷۵ تا ۱۱۰۰ یورو در ماه در سال اول دریافت کند که در سالهای بعدی بیشتر هم میشود. پس از دوره نیز فرصتهای شغلی متعددی در شرکتهای فناوری و استارتآپها در انتظار فارغالتحصیلان است.
مهندسی و تکنسینهای فنی (مکانیک، الکترونیک، مکاترونیک)
صنایع مهندسی آلمان (خودروسازی، ماشینآلات، صنایع شیمیایی و غیره) همیشه به تکنسینها و کارگران فنی ماهر نیاز دارند. دورههای مکاترونیک، الکترونیک صنعتی، مکانیک صنعتی، مکانیک خودرو (خودروهای سبک و سنگین) و تکنسین تأسیسات ساختمان، جزو پردرخواستترینها در این حوزه هستند. این مشاغل علاوهبر بازار کار قوی، درآمد کارآموزی مناسبی نیز دارند (معمولاً بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ یورو در ماه) و پس از اتمام دوره نیز حقوقهای بالاتر از حد متوسط در انتظار فارغالتحصیلان خواهد بود. صنایع خودروسازی و شرکتهای مهندسی بزرگ، معمولاً برنامههای آوسبیلدونگ فعالی دارند و حتی برخی از آنها پس از موفقیت کارآموز در آزمون نهایی، پیشنهاد استخدام رسمی میدهند.
حرفههای صنایع دستی و ساختوساز
آلمان با کمبود نیرو در مشاغل فنی-دستی، مانند لولهکشی، برقکاری ساختمان، نجاری، بنایی و جوشکاری نیز روبرو است. دورههای آوسبیلدونگ آلمان در این مشاغل برای کسانی که به کارهای عملی و فنی علاقه دارند، بسیار مناسب است. بهعنوان مثال آوسبیلدونگ برقکاری صنعتی یا ساختمان، علاوهبر حقوق حین کارآموزی (حدود ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ یورو)، آینده شغلی بسیار مطمئنی در آلمان دارد، زیرا صنایع و شرکتهای تأسیساتی همواره به این متخصصان نیازمندند. طبق آمار، بیشتر کسبوکارهای فنی و صنایع دستی آلمان مایلند کارآموزان خود را پس از دوره حفظ کنند تا نیازشان به نیروی ماهر تأمین شود.
گردشگری، هتلداری و آشپزی
صنعت گردشگری و خدمات غذایی نیز از حوزههایی است که نیروی کار جوان میپذیرد. دورههای آشپزی (سرآشپز)، شیرینیپزی، مدیریت هتل و رستوران جزو گزینههای محبوب برای علاقهمندان به این عرصه است. هرچند حقوق کارآموزی در این رشتهها نسبت به رشتههای فنی کمی پایینتر است، اما برای افراد با انگیزه که میخواهند در دنیای آشپزی حرفهای یا مدیریت مهمانیاری پیشرفت کنند،
آوسبیلدونگ مسیری عملی و ارزشمند خواهد بود.
بهعنوان نمونه، حقوق کارآموزی یک آشپز ممکن است در سال اول حدود ۷۰۰–۸۰۰ یورو باشد و تا سال سوم به حدود ۱۰۰۰ یورو برسد. پس از دوره، فرصت کار بهعنوان سرآشپز یا مدیر رستوران با درآمدهای مناسب وجود دارد، خصوصاً که رستورانها و هتلهای آلمان به شدت مشکل کمبود نیروی کار دارند.
از دیگر رشتههای پرطرفدار برای اخذ ویزای اوسبیلدونگ آلمان، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
درخواست ویزای اسپانسرشیپ کانادا، فرآیندی چندمرحلهای است که باید با دقت انجام شود. در ادامه، تمام مراحل این فرآیند را کامل توضیح میدهیم.
تحقیق و انتخاب رشته و برنامه آوسبیلدونگ
آمادهسازی مدارک تحصیلی و زبان
جستجوی فرصت آوسبیلدونگ و ارسال درخواست
آمادهسازی مدارک برای ویزا
ثبت درخواست ویزا
انتظار برای نتیجه ویزا
دریافت ویزا و سفر به آلمان
آغاز دوره آوسبیلدونگ
۱. تحقیق و انتخاب رشته و برنامه آوسبیلدونگ
ابتدا باید رشته مورد علاقه و متناسب با پیشینه تحصیلی خود را انتخاب کنید. با توجه به موارد ذکرشده در بخش قبل، رشتهای را انتخاب کنید که هم به آن علاقهمندید و هم بازار کار مناسبی دارد. از طریق وبسایتهای رسمی (مانند پورتال آوسبیلدونگ آژانس کاریابی آلمان KURSNET یا سایتهای شرکتهای بزرگ)، لیست دورههای آوسبیلدونگ در دسترس را جستجو کنید. همچنین میتوانید از طریق موسسات آموزشی یا کاریابیهای معتبر، رشتهها و شرکتهای ارائهدهنده آوسبیلدونگ را شناسایی کنید.
2. آمادهسازی مدارک تحصیلی و زبان
تقریباً همه کارفرمایان آلمانی انتظار دارند که متقاضی آوسبیلدونگ حداقل مدرک دیپلم دبیرستان یا معادل آن را داشته باشد. پیش از اقدام، مدارک تحصیلی خود را ترجمه رسمی به آلمانی کرده و در صورت امکان، معادلسازی (ارزیابی توسط ZAB) کنید. همچنین مدرک زبان آلمانی حداقل در سطح B1 مورد نیاز است.
اگر هنوز مدرک زبان ندارید، باید در آزمونهای معتبر، مانند Goethe, TestDaF, Telc, ÖSD شرکت کرده و مدرک دریافت کنید. برخی کارفرمایان یا مدارس سطح B2 را الزامی کردهاند، بهویژه در رشتههایی مثل پرستاری که ارتباط زبانی بیشتری نیاز دارد.
۳. جستجوی فرصت آوسبیلدونگ و ارسال درخواست
پس از مشخص شدن رشته و آماده شدن مدارک، باید برای یافتن جایگاه کارآموزی اقدام کنید. این مرحله مشابه فرآیند کاریابی است. در این مرحله، شما باید برای شرکتها یا مدارسی که دوره آوسبیلدونگ رشته مدنظر شما را ارائه میدهند، درخواست (اپلیکیشن) بفرستید.
درخواست معمولاً شامل رزومه (CV) به زبان آلمانی، کاور لتر یا انگیزهنامه و کپی مدارک تحصیلی و زبان است. در انگیزهنامه توضیح دهید چرا به این رشته علاقه دارید و چگونه تواناییهایتان برای دوره مناسب است. شرکتها پس از بررسی درخواستها، معمولاً مصاحبه آنلاین یا حضوری (یا آزمون ورودی) برگزار میکنند. در صورت موفقیت، یک قرارداد آوسبیلدونگ (Ausbildungsvertrag) بین شما و کارفرما امضا میشود یا از سوی مدرسه حرفهای نامه پذیرش دریافت خواهید کرد. داشتن این قرارداد یا نامه پذیرش، پیشنیاز اصلی مرحله ویزا است.
۴. آمادهسازی مدارک برای ویزا
با در دست داشتن قرارداد یا پذیرش، باید مدارک مورد نیاز جهت درخواست ویزا را تکمیل کنید.
۵. ثبت درخواست ویزا
پس از آماده کردن مدارک، در تاریخ تعیین شده به سفارت یا کنسولگری آلمان مراجعه کنید (یا در صورت آنلاین بودن روند، مدارک را از طریق پورتال ویزا بارگذاری کنید). از اول ژانویه ۲۰۲۵، سفارت آلمان در بسیاری از کشورها امکان ثبت اینترنتی درخواست ویزا را در پرتال خدمات کنسولی به کاربران داده است.
با اینحال، معمولاً حضور شخص متقاضی برای مصاحبه کوتاه و ثبت اثرانگشت الزامی است. در روز مصاحبه، اصل مدارک را به همراه داشته باشید تا افسر کنسولی آنها را با کپیها تطبیق دهد. پس از تحویل مدارک و انجام مصاحبه، رسید دریافت خواهید کرد.
۶. انتظار برای نتیجه ویزا
بررسی درخواست ویزای آوسبیلدونگ ممکن است چندین هفته تا چند ماه بهطول انجامد، بنابراین درخواست را حداقل ۳ ماه قبل از تاریخ شروع دوره خود ارائه دهید. سفارت مدارک شما را جهت بررسی به اداره مهاجرت آلمان (Ausländerbehörde) و آژانس کار فدرال ارسال میکند. در صورتی که همه چیز کامل باشد و تأییدیهها صادر شود، ویزای شما آماده خواهد شد. اگر پیشتأییدیه آژانس کار را داشته باشید، ممکن است روند سریعتر شود.
۷. دریافت ویزا و سفر به آلمان
پس از تأیید درخواست، سفارت به شما اطلاع میدهد تا جهت الصاق ویزا به پاسپورت مراجعه کنید. با دریافت ویزای ملی آلمان (معمولاً با اعتبار ۳ تا ۶ ماه اولیه)، میتوانید وارد آلمان شوید.
پس از ورود، لازم است در شهر محل دوره خود، آدرس محل سکونت را ثبت (Anmeldung) و سپس برای تبدیل ویزای خود به اجازه اقامت، به اداره مهاجرت محلی مراجعه کنید. اجازه اقامت ابتدا ممکن است یک یا دوساله صادر شود و تا پایان دوره آوسبیلدونگ قابل تمدید است.
۸. آغاز دوره آوسبیلدونگ
حال میتوانید دوره کارآموزی خود را طبق قرارداد شروع کنید. در طول دوره، قوانین اقامت شما را ملزم میکند که در فعالیت آموزشی ذکرشده مشغول باشید. طبق قانون، کارآموزان خارجی اکنون اجازه دارند در کنار دوره آوسبیلدونگ تا ۲۰ ساعت در هفته کار اضافی انجام دهند.
میزان ساعت کار مجاز از سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است و قبلاً ۱۰ ساعت در هفته بود. از این فرصت میتوان برای افزایش درآمد یا کسب تجربه در حوزههای دیگر استفاده کرد؛ البته اولویت اصلی شما باید تکمیل موفق دوره آوسبیلدونگ باشد.
پس از اینکه مراحل را طی کردید، از یک متقاضی خارجی به یک کارآموز مشغول به تحصیل در سیستم آلمانی تبدیل میشوید.
یکی از مزایای بزرگ آوسبیلدونگ در مقایسه با تحصیلات دانشگاهی این است که از نظر مالی فشار کمتری بر دوش دانشجو یا کارآموز قرار میگیرد. در بیشتر دورههای آوسبیلدونگ، شهریهای دریافت نمیشود و در مدل دوگانه، شما در واقع یک حقوق ماهانه بهعنوان کارآموز دریافت میکنید.
با اینحال، متقاضیان خارجی باید هزینههایی را پرداخت کنند که به شرح زیر است:
شهریه و هزینههای آموزشی
همانطور که اشاره شد، دورههای آوسبیلدونگ عمومی شهریه ندارند. در آوسبیلدونگ دوگانه، شما رایگان آموزش میبینید و همزمان شرکت به شما دستمزد میدهد. در آوسبیلدونگ مدرسهای در مدارس دولتی نیز معمولاً شهریهای وجود ندارد یا بسیار اندک است (صرفاً هزینه ثبتنام یا خرید کتاب).
برخی مدارس یا آموزشگاههای حرفهای خصوصی ممکن است شهریه ماهانه یا ترمی دریافت کنند. مقدار این شهریه به رشته آموزشی بستگی دارد (برای مثال، برخی مدارس پرستاری خصوصی چند صد یورو در ماه دریافت میکنند).
پیش از ثبتنام، حتماً درباره دریافت یا عدم دریافت شهریه در دوره مورد نظر تحقیق کنید. بهطور کلی اکثر دورههای مورد تقاضای خارجیها (مثل پرستاری یا مکانیک) شهریه ندارند و حتی برخی ایالتها برای جذب کارآموز بینالمللی مزایای مالی نیز در نظر میگیرند.
حقوق یا کمکهزینه دریافتی (Vergütung)
بیشتر کارآموزان آوسبیلدونگ، حقوق ماهیانهای دریافت میکنند که میتواند بخش زیادی از هزینههای زندگی را پوشش دهد. میزان این حقوق به رشته، شرکت، منطقه جغرافیایی و سال دوره بستگی دارد. در سال ۲۰۲۵، حقوق ناخالص کارآموزان بین ۵۵۰ تا ۱۵۰۰ یورو در ماه است.
رشتههایی مانند فنی و مهندسی یا IT و همچنین مشاغل درمانی، حقوق بالاتری به کارآموز میپردازند (حدود ۱۰۰۰ یورو یا بیشتر در ماه)، در حالی که حقوق رشتههای خدماتی مثل هتلداری پایینتر است. این مبالغ هر سال با پیشرفت کارآموز افزایش پیدا میکند. برای مثال، ممکن است یک کارآموز در سال اول ۸۰۰ یورو، در سال دوم ۹۰۰ یورو و در سال سوم ۱۱۰۰ یورو دریافت کند.
دولت آلمان حداقل حقوق قانونی برای کارآموزان را تعیین کرده (حدود ۶۲۰ یورو در ماه برای سال اول در سال ۲۰۲۴) تا استثمار نیروی جوان صورت نگیرد. حقوق اعلامشده معمولاً ناخالص است و پس از کسر مالیات و بیمهها مقداری کمتر (حدود ۱۰–۲۰٪ کمتر) بهصورت خالص دریافت میکنید.
با این وجود، چون درآمد کارآموزی نسبتاً پایین است، غالباً مالیات بر درآمد زیادی شاملش نمیشود و بخش عمده کسرها بابت بیمه بازنشستگی، درمان و… خواهد بود.
هزینه زندگی (مسکن، خوراک، حملونقل)
هزینه زندگی در آلمان به شهر محل سکونت بستگی دارد. شهرهای بزرگ (مثل مونیخ، فرانکفورت، هامبورگ) گرانتر از شهرهای کوچک هستند. میانگین هزینه ماهانه دانشجو/کارآموز در آلمان، حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو تخمین زده میشود که شامل اجاره مسکن، خوراک، حملونقل و سایر هزینههاست. اگر حقوق کارآموزی شما در این حدود یا بالاتر باشد، میتوانید با بودجهبندی زندگی دانشجویی ساده، هزینههای خود را تأمین کنید. اما اگر حقوقتان کمتر است (مثلاً ۵۰۰–۶۰۰ یورو)، نیاز به پشتوانه مالی خواهید داشت.
تمکن مالی
اداره مهاجرت آلمان میخواهد مطمئن شود شما در مدت اقامتتان قادر به تأمین هزینههای زندگی خود خواهید بود. اگر حقوق دریافتی شما از حدی مشخص پایینتر باشد، باید مابهالتفاوت آن را از طریق تمکن مالی جبران کنید.
طبق دستورالعمل سفارت، اگر دوره شما کاملاً مدرسهای و بدون حقوق باشد یا حقوق ماهانه آن کمتر از ۹۰۰ یورو باشد، باید یک حساب مسدود شده افتتاح کنید یا با مدارک مالی نشان دهید که این اختلاف پوشش داده میشود.
برای سال ۲۰۲5، حداقل مبلغ زندگی دانشجویی در آلمان، حدود ۹۳۴ یورو در ماه تعیین شده که معادل ۱۱٬۲۰۰ یورو برای یک سال است. اگر حقوق کارآموزی شما مثلاً ۶۰۰ یورو باشد، باید برای حداقل ۳۳۴ یورو در ماه پشتوانه مالی مستقل ارائه کنید.
معمولاً افتتاح حساب مسدود شده در بانکهای آلمان رایجترین روش است که کل مبلغ یک سال را در آن قرار میدهید و هر ماه تا سقف معینی (مثلاً همین ۹۳۴ یورو) اجازه برداشت دارید. روش دیگر ارائه تعهدنامه رسمی حمایت مالی توسط یک مقیم آلمان است؛ به این معنی که شخصی (معمولاً از اقوام یا آشنایان) رسماً تعهد کند هزینههای شما را تقبل میکند. البته اخذ این تعهدنامه شرایط و ضوابط خود را دارد و معمولاً برای متقاضیان ایرانی، همان حساب مسدودشده راهحلی عملیتر است.
بورسیه یا کمکهزینه دولتی
بهطور کلی برای آوسبیلدونگ بورسیهای از طرف دولت آلمان به خارجیها تعلق نمیگیرد (برخلاف دانشگاه که ممکن است بورس تحصیلی وجود داشته باشد). اما مزیت بزرگ، همان حقوق کارآموزی است که نوعی کمکهزینه محسوب میشود.
دولت آلمان برای برخی رشتههای بسیار پرتقاضا (مثلاً پرستاری) مشوقهایی مثل پرداخت بخشی از هزینه اسکان یا دورههای زبان رایگان نیز ارائه میدهد. پیشنهاد میشود در زمان دریافت پذیرش، درباره هرگونه کمکهزینه احتمالی از کارفرما یا دولت محلی سؤال کنید.
هزینههای ویزا و اداری
برخی هزینههای جانبی دیگر هم برای شرکت در دورههای آوسبیلدونگ آلمان وجود دارد. برای مثال هزینه ویزای ملی آلمان (کارآموزی) حدود ۷۵ یورو است. هزینه ترجمه رسمی مدارک، بیمه مسافرتی برای چند ماه اولیه (حدود ۳۰–۵۰ یورو در ماه)، هزینه بلیط پرواز به آلمان و مخارج جابهجایی اولیه نیز باید در نظر گرفته شود.
پس از ورود به آلمان نیز هزینه صدور کارت اقامت (حدود ۱۰۰ یورو) را باید بپردازید. مجموع این هزینههای اداری زیاد نیست، ولی باید برایشان آماده باشید.
با وجود همه اینها شرکت در آوسبیلدونگ از نظر مالی بهصرفهتر از تحصیل دانشگاهی است، چرا که شهریه ندارد و حتی درآمد هم خواهید داشت. توصیه میشود قبل از آغاز دوره، حداقل پسانداز کافی برای چند ماه اول را داشته باشید تا در صورت تأخیر در پرداخت حقوق یا هزینههای پیشبینینشده دچار مشکل نشوید.
بسیاری از کارآموزان خارجی در ماههای اول با صرفهجویی و احتمالاً اشتغال پارهوقت (مثلاً کار دانشجویی ۱۰-۲۰ ساعت در هفته) هزینههای خود را مدیریت میکنند تا به مرور حقوق کارآموزی افزایش یابد.
شرایط و مدارک لازم برای اخذ ویزای آوسبیلدونگ به شرح زیر است:
برنامه آوسبیلدونگ آلمان در سطح جهانی بهعنوان یکی از موفقترین مدلهای آموزش فنی حرفهای شناخته میشود و دلایل خوبی برای این شهرت وجود دارد. در ادامه مزایای شرکت در آوسبیلدونگ را بررسی میکنیم:
آموزش رایگان همراه با درآمد
برخلاف دانشگاه که در آن دانشجو باید شهریه (هرچند اندک) پرداخت کند و بدون درآمد به تحصیل بپردازد، در آوسبیلدونگ شما بدون پرداخت شهریه مهارت میآموزید و همزمان حقوق ماهانه دریافت میکنید.
ورود سریع به بازار کار و امنیت شغلی بالا
نظام آموزشی آلمان طوری طراحی شده که فارغالتحصیلان آوسبیلدونگ بلافاصله بهعنوان نیروی کار ماهر قابل استخدام هستند. شرکتهایی که شما را آموزش میدهند، معمولاً خود به مهارت شما نیاز دارند و بسیاری از آنها پس از پایان دوره شما را استخدام میکنند.
مسیر آسانتر به اقامت و اشتغال در آلمان
شرکت در آوسبیلدونگ، یکی از راههای قانونی و مطمئن برای مهاجرت کاری به آلمان است. با دریافت ویزای کارآموزی، شما وارد آلمان میشوید و پس از اتمام دوره، میتوانید به راحتی ویزای خود را به اقامت کاری (Work Permit) تبدیل کنید. قانون آلمان به فارغالتحصیلان دورههای آوسبیلدونگ این حق را میدهد که در صورت یافتن شغل مرتبط با تخصصشان، اقامت کاری بگیرند و در کشور بمانند.
تجربه کاری ارزشمند حین آموزش
یکی از ایراداتی که معمولاً به آموزش دانشگاهی گرفته میشود، کمبود تجربه عملی دانشجویان است. اما در آوسبیلدونگ این مشکل وجود ندارد. شما از روز اول در محیط واقعی کار آموزش میبینید، با همکاران و مشتریان واقعی سروکار دارید و پروژهها یا وظایف عملی انجام میدهید.
آشنایی با فرهنگ و زبان آلمانی
کار و زندگی روزمره در آلمان طی دوره آوسبیلدونگ به شما کمک میکند که زبان آلمانی خود را به سرعت تقویت کنید. اصطلاحات تخصصی رشته خود را در محیط واقعی یاد بگیرید و با فرهنگ محیط کار آلمانی (نظم، وقتشناسی، صراحت و غیره) از نزدیک آشنا شوید. این آلمانی حرف زدن روزمره در کنار آلمانی فنی چیزی نیست که صرفاً با کلاس زبان به دست آید. علاوهبر آن، شما در محیط کار دوستان و همکارانی پیدا میکنید که میتوانند بخشی از شبکه حرفهای آیندهتان باشند
برنامه آوسبیلدونگ آلمان در سطح جهانی بهعنوان یکی از موفقترین مدلهای آموزش فنی حرفهای شناخته میشود و دلایل خوبی برای این شهرت وجود دارد. در ادامه مزایای شرکت در آوسبیلدونگ را بررسی میکنیم:
بسیاری از آوسبیلدونگهای فنی-مهندسی و صنعتی در این دسته قرار میگیرند. برای مثال مکانیک صنعتی، مکاترونیک، الکترونیککار، تکنسین IT، نجاری، مکانیک خودرو، تکنسین تأسیسات و امثال آنها عمدتاً ۳ ساله هستند.
برخی رشتههای فنی پیشرفته مانند برق صنعتی، سازنده ابزار دقیق یا برخی مهندسیهای تخصصی ممکن است ۳٫۵ سال طول بکشند. این نیمسال اضافه معمولاً به علت پیچیدگی بیشتر مهارتهاست. در مقابل، بعضی رشتههای فنی سادهتر ممکن است ۲٫۵ ساله تعریف شوند، هرچند این کمتر رایج است. بهطور کلی، ۳ سال استاندارد معمول برای اکثر آوسبیلدونگها است.
برخی مشاغل خدماتی یا سطح ورودی، دورههای کوتاهتر ۲ ساله دارند. برای مثال فروشندگی (Verkäufer) در فروشگاهها یا کمکآشپز دوره ۲ ساله هستند. همچنین نساجی، برخی گرایشهای مکانیک ساده یا دستیاران فنی در بعضی ایالتها دو ساله ارائه میشوند.
این دورهها معمولاً سطح مهارتی اولیه را آموزش میدهند و اگر فرد بخواهد تخصص بیشتری کسب کند، میتواند با یک دوره تکمیلی ۱ ساله آن را به سطح بالاتر ارتقا دهد. دورههای ۲ ساله برای افرادی مناسب است که میخواهند سریعتر وارد بازار کار شوند یا شاید قصد دارند بعدها تخصص خود را عوض کنند.
بهصورت رسمی، آوسبیلدونگ کمتر از ۲ سال وجود ندارد، مگر دورههای کمکی خاص. اما افرادی که قبلاً یک آوسبیلدونگ ۲-۳ ساله را گذراندهاند یا مدرک مرتبط بالاتری داشته باشند، ممکن است دوره کوتاهتری بگذرانند.
برای مثال اگر کسی در رشتهای ۳ سال آوسبیلدونگ گذرانده و مدرک آن را دریافت کرده باشد، چنانچه بخواهد در رشته فنی نزدیکی دوباره آوسبیلدونگ کند، ممکن است بخشی از آموزشهایش تطبیق داده شود و لازم نباشد کل ۳ سال را بگذراند. این موارد حالتهای خاص هستند و برای تازهواردها مصداق ندارد.
همانطور که قبلاً اشاره شد، حداقل سطح زبان آلمانیB1 برای شرکت در آوسبیلدونگ آلمان مورد نیاز است. این سطح طبق چارچوب CEFR به معنای توانایی مکالمه و درک مطالب روزمره و تا حدودی فنی است.
در عمل، بسیاری از کارفرمایان و مدارس ترجیح میدهند کارآموز در سطح B2 باشد تا مطمئن شوند در کلاسها و محیط کار کاملاً متوجه همه چیز میشود. اما اگر شما مدرک B1 دارید، از نظر قانونی مانعی برای ویزا وجود ندارد و معمولاً پذیرفته میشوید.
مدارک زبان قابل قبول سفارتهای آلمان نیز به شرح زیر هستند:
در این بخش، پادکستهای تخصصی و کاربردی درباره مسیر دریافت اوسبیلدونگ آلمان در اختیار شما قرار میگیرد. هر قسمت این پادکست، از توضیح مراحل درخواست گرفته تا نکات کلیدی و تجربههای واقعی کارآفرینان موفق، به شما کمک میکند با اطمینان بیشتری قدم در مسیر مهاجرت و راهاندازی کسبوکار خود بگذارید. با هر پادکست، یک گام به تحقق آرزوهایتان نزدیکتر شوید!
سوالات متداول
حداقل مدرک تحصیلی لازم، دیپلم دبیرستان (پایان دوره متوسطه) است.
از نظر قانونی، محدودیت سنی خاصی وجود ندارد و تنها شرط این است که بالای ۱۵ سال باشید؛ اما در عمل، شانس پذیرش و دریافت ویزا برای افراد مسن کمتر است.
حقوق یا کمکهزینه کارآموزی به موارد زیادی، از جمله رشته تحصیلی بستگی دارد. بهصورت میانگین در سال ۲۰۲۵، این مبلغ بین ۵۵۰ تا ۱۵۰۰ یورو در ماه متغیر است. اگر خوابگاه یا اتاق اشتراکی ارزان پیدا کنید و زندگی دانشجویی کمخرجی داشته باشید، این حقوق معمولاً کفاف زندگی را میدهد.
بسیاری از کارآموزان با ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو در ماه امورات خود را میگذرانند. اما در شهرهای گران یا با حقوقهای خیلی پایین (کمتر از ۷۰۰ یورو) نیاز به کمک هزینه اضافی دارید و حتی مجازید تا ۲۰ ساعت در هفته کار پارهوقت انجام دهید.
خیر! برای شروع آوسبیلدونگ، داشتن دانش زبان آلمانی الزامی است. تقریباً تمام دورهها به زبان آلمانی تدریس و اجرا میشوند (به استثنای برخی موارد خیلی خاص در شرکتهای بینالمللی که باز هم نیازمند دانش آلمانی پایه است).
شما برای ارتباط با مربیان، همکاران و مشتریان نیز باید زبان آلمانی بلد باشید. از منظر ویزا نیز داشتن مدرک زبان (حداقل B1) شرط صدور ویزاست.
همین حالا شماره خود را وارد کنید تا مشاوران ما راهنماییتان کنند.